Etapy rozwoju mowy
Rozwój mowy i języka ma charakter etapowy. L. Kaczmarek wyróżnił następujące etapy kształtowania się i rozwoju mowy:
- Okres przygotowawczy (wstępny lub zerowy). Obejmuje on przedział “wieku” od 3 do 9 miesiąca życia płodowego. W tym czasie u mającego przyjść na świat dziecka wykształcają się narządy mowne i rozpoczyna się ich funkcjonowanie.
- Okres melodii (0 – 1 roku życia). W tym okresie pojawia się:
- głużenie – u dzieci zdrowych trwa w 2 – 3 miesiącu życia, a u dzieci upośledzonych w 4 – 13 miesiącu życia.
- gaworzenie – u dzieci w normie – w drugim półroczu życia, a u dzieci upośledzonych – w zależności od poziomu rozwoju psychofizycznego, może ono wystąpić nawet między 7 – 6 rokiem życia, to jest wtedy, kiedy ich rozwój umysłowy odpowiada wiekowi inteligencji w przedziale od 4 – 11 miesiąca.
- Okres wyrazu (1 -2 rok życia). U dzieci w normie obejmuje drugi rok życia, natomiast u dzieci upośledzonych okres ten przypada na czas 18 miesiąca do 10 roku życia.
- Okres zdania (sygnału dwuklasowego). U dzieci zdrowych obejmuje trzeci rok życia (tu widać ogromny postęp w rozwoju mowy), a u dzieci upośledzonych okres ten wyraźnie się wydłuża – (4 – 13,5 rok życia). W tym przypadku ważny jest wiek inteligencji, ponieważ wraz jego wzrostem rośnie zdolność wypowiadania coraz to dłuższych zdań.
| Okresy rozwoju dziecka | Okres kształtowania mowy | Dźwięki | Słownictwo | Forma wypowiedzi | |
|---|---|---|---|---|---|
| Okres prenatalny | Etap przygotowawczy 0 – 9 miesiąca życia płodowego | Rozwój mózgu oraz narządów mowy ( nadawania
i odbioru) |
|||
| Okres niemowlęcy | Okres melodi (sygnału apelu) 0 – 1 roku życia – głużenie – gaworzenie – echolachia |
a e i m b p d t |
– krzyk, – płacz |
||
| Okres ponie-
mowlęcy |
Okres wyrazu (sygnału jednoklasowego) 1- 2 rok życia |
o u a e y p b m t d n l k ś ć |
Wypowiedzenia: – jednoczłonowe – wyraz- zdanie – pseudozdanie |
||
| Okres zdania (sygnału dwuklasowego) 2 –3 rok życia |
a o u e y ę ą p b m w f p b m w f s z c t d n i r ś ź ć k g x s z c ń |
800- 1500 wyrazów: -rzeczowniki -czasowniki -przymiotniki -liczebniki -przyimki -spójniki -zaimki -przysłówki |
– wypowiedzenia dwuczłonowe – zdanie z podmiotem i orzeczeniem |
||
| Okres przed-szkolny | Okres swoistej mowy dziecięcej
(swoistych form językowych) |
s z c r
wymowa opanowana |
3500 a nawet 7000 wyrazów
(w zależności od środowiska wychowawczego) |
Pełna umiejętność budowania wypowiedzi
i posługiwania się formami, które obowiązują. |
|
